12 fascinerende Spitsbergen feitjes

Maar daar houdt mijn fascinatie voor deze poolwoestijn (feit nummer 6!) niet op. Deze lijst met feitjes over Spitsbergen is om je te helpen meer te begrijpen van deze opmerkelijke plek. Ik ben er dan ook vrijwel zeker van, dat een reis naar Spitsbergen hoger op de bucketlist komt te staan!

1. Zelfs Noorse staatsburgers moeten hun paspoort laten zien wanneer ze naar Spitsbergen reizen.

Noorwegen is onderdeel van het Europeesche Schengen gebied, de archipel Svalbard is dit níet. Vluchten naar Longyearbyen vertrekken vanuit de niet-Schengen zone van Oslo airport, en iedereen, ongeacht nationaliteit, moet zijn paspoort laten zien.

2. Je moet een wapen bij je dragen buiten de ‘stad’.

De gouverneur van Svalbard introduceerde in 2012 een wet waarmee iedereen die buiten de stad Longyearbyen reist, verplicht is een wapen bij zich te dragen om ijsberen af te schrikken. Dingen zoals een flaregun zijn ook geen overbodige luxe. Het is daarentegen verboden een wapen in het dorp te gebruiken. Er zijn dan ook veel winkels en andere publieke gebouwen die stickers en bordjes hebben staan waarop staat dat wapens verboden zijn mee naar binnen te nemen.

3. Iedereen kan in Svalbard wonen

Het Svalbard-verdrag, dat sinds 1925 van kracht is, dat de soevereiniteit van Noorwegen over de archipel definieert, heeft een aantal zeer interessante voorwaarden. Het meest merkwaardige is dat de eilanden een volledig visumvrije zone zijn. Dit geeft burgers van alle landen die het verdrag getekend hebben, het recht om in Svalbard te wonen.

Dit verklaart veel over de zeer diverse aard van de mensen die in Longyearbyen wonen. Dit recht geeft echter geen ‘achterdeur’ naar het Noorse immigratiesysteem. De jaren die je woonachtig bent op Spitsbergen tellen niet mee voor de tijd die nodig is om bijvoorbeeld een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd aan te vragen.

4. Er zijn meer ijsberen dan mensen

Hoewel de populatie per seizoen wijzigt, zijn er gemiddeld 2500 tot 3000 inwoners, die vrijwel allemaal in de hoofdstad Longyearbyen wonen. Maar de èchte inwoners van Spitsbergen zijn de ijsberen. Zo wordt er gezegd dat er momenteel ca. 3000 tot 3500 ijsberen leven in dit gebied. De beren blijven in feite altijd weg van de ‘drukke’ hoofdstad, maar een hongerige ijsbeer kan gekke streken hebben en uit wanhoop de stad in trekken.

5. Van de 47 Nationale Parken in Noorwegen, bevinden 7 daarvan zich op Svalbard.

De nationale parken van Noorwegen zijn gecreëerd om de natuur te behouden voor toekomstige generaties. Ze zijn verspreid over heel Noorwegen, waarvan 85 procent bergachtig is.

Zestig procent van het land van Spitsbergen is beschermd. De zeven nationale parken zijn: Forlandet, Indre Wijdefjorden, Nordenskiöld Land, Nordre Isfjorden, Nordvest-Spitsbergen, Sassen-Bünsow Land en Sør-Spitsbergen. De bergen, gletsjers en eilanden van Nationaal Park Nordvest-Spitsbergen herbergen historische monumenten, waaronder voormalige walvisvaarders en begraafplaatsen.

6. Svalbard is een woestijn

Vanwege zijn rotsen en ijs, koude temperaturen en lage luchtvochtigheid valt Svalbard in het noordelijke deel van onze planeet, dat bekend staat als ‘Arctische woestijn’. Het gebied krijgt minimale neerslag en de lucht is bijna net zo droog als in een ‘hete’ woestijn.

De gemiddelde temperatuur op Spitsbergen is de afgelopen jaren echter snel gestegen en het klimaat wordt daardoor natter. Vorig jaar registreerde Svalbard zijn 100ste maand op rij met bovengemiddelde temperaturen.

7. Minder dan 10% van de landmassa heeft vegetatie

Veel van de eilanden zijn bedekt met rotsen en ijs, waardoor de vegetatie bijna niet kan groeien. Bijna onmogelijk is echter niet hetzelfde als onmogelijk. De flora van Spitsbergen is verrassend divers, zij het in kleine gebieden.

De sterke en warme Noord-Atlantische stroom reikt helemaal tot aan Svalbard en creëert een verrassend gunstig klimaat langs de westkust en de minder oceanische binnenste delen van Spitsbergen, rekening houdend met de breedtegraad. De klimatologische gradiënten en een verscheidenheid aan verschillende gesteenten creëren een grote diversiteit aan habitats, iets dat wordt weerspiegeld in de intrigerende flora van Spitsbergen.

8. Svalbard kan de mensheid, zoals we die kennen, redden

Het Svalbard Global Seed Vault, geopend in 2008 door de Noorse overheid en het ministerie van landbouw en voedselvoorziening, is ingebouwd in het gesteente boven Longyearbyen Airport. Hier worden bijna een miljoen zaadmonsters van over de hele wereld opgeslagen, met een totale capaciteit van maximaal vier keer dat aantal. Het doel hiervan is om de biodiversiteit van onze voedselgewassen te beschermen tegen mogelijke wereldwijde rampen.

Benieuwd wat je je hierbij kunt voorstellen? Bekijk de video hieronder!

9. Je kunt het noorderlicht spotten – overdag!

Het is een algemeen feit dat om het noorderlicht te spotten, je duisternis nodig hebt. In de wintermaanden kan dit op verschillende plekken in noord Noorwegen, maar ook al in IJsland bijvoorbeeld. Maar Svalbard ligt zó noordelijk, dat er überhaupt geen zonsopkomst is gedurende 4 maanden. In 3 van deze maanden is het compleet donker, de hele dag, wat het mogelijk maakt om de Aurora Borealis op elk moment van de dag te zien. In oktober en februari kun je genieten van het prachtige blauwe arctische licht overdag en ’s nachts het groene licht proberen te spotten.

10. Je mag niet sterven op Svalbard

Vanwege de permafrost op Spitsbergen is begraven niet mogelijk omdat lichamen simpelweg niet zullen ontbinden. Er is wel een kleine begraafplaats, maar deze accepteerde in de jaren vijftig geen ‘nieuwkomers’ meer. Eén van de redenen was de angst dat de bewaarde lichamen mogelijk nog sporen bevatten van een griepvirus dat tientallen mijnwerkers tientallen jaren eerder heeft gedood.

11. Je kunt niet bevallen op Svalbard

Er bestaat zo hoog in het noorden niet zoiets als de ‘Circle of Life’. Net zoals je niet kunt sterven, kun je ook niet geboren worden op Spitsbergen. Als een zwangere vrouw nog een paar weken over heeft voor haar uitgerekende datum, moet ze naar het vasteland reizen om te bevallen. Er wonen wel kinderen in Longyearbyen en er is dus ook ‘gewoon’ een kinderopvang, school en een jeugdclub.

12. Je moet je schoenen uit doen wanneer je een gebouw binnen komt

Dit is een oude traditie, maar nog altijd van kracht. Het stamt uit de tijd dat de enige inwoners van Longyearbyen mijnwerkers waren. Om ervoor te zorgen dat het zwarte kool en stof niet in het interieur terecht zou komen werd het gebruikelijk dat schoenen bij voorbaat al uitgetrokken worden.

Veel musea en hotels zullen je dan ook verzoeken je schoenen uit te trekken. Zo heb ik zelf beide musea bezocht in Longyearbyen en kregen we bij één van hen, de immer charmante crocs onder onze voeten.