Bezoekadres

Koninginnelaan 16A
3762 DE Soest

Openingstijden

Maandag t/m vrijdag: 09.00 - 17.00 uur
Zaterdag: op afspraak (alleen dec t/m mrt)

Bezoek alleen mogelijk op afspraak

Saga van Bárður Snæfellsás

Door: Shanne Bax

Bárður: een halve trol en een halve man. Zijn vader was een halve titan, maar zijn moeder was een mens. Bárður kwam in de 9e eeuw naar IJsland en gaf het westelijke schiereiland zijn naam, het schiereiland Snjófellsnes, maar beide woorden “snær” en “snjór” betekenen sneeuw in het IJslands. Onze nieuw bedachte rubriek geeft een podium aan de prachtige, hilarische en soms verdrietige sagen, legenden en mythes van onze bestemmingen. Vandaag dus over Bárður Snæfellsás en enkele plaatsen aan de zuidkant van het schiereiland te noemen die worden genoemd in Bárðar Saga Snæfellsáss, de IJslandse Saga over Bárður.

Je vindt dit enorme stenen beeld van Bárður Snæfellsás in Arnarstapi, gemaakt door een IJslandse beeldhouwer, Ragnar Kjartansson.

Bárður’s vader was koning Dumbur, die een halve Titan was – maar van Titanen wordt gezegd dat ze vriendelijker en groter zijn dan andere mensen – en een halve reus. Ze waren niet zoals de IJslandse trollen, maar aardige, sterke mensen met een goed zakelijk inzicht. Dumbur was echter moeilijk om mee om te gaan als er iets niet naar zijn zin was. Dumbur had een vrouw nodig en ontvoerde een mooie menselijke vrouw, Mjöll, een van de grootste vrouwen. Deze twee zouden de ouders worden van Bárður Snæfellsás – een titan en een mens.

Bárður was hun oudste kind, genoemd naar zijn grootvader, Bárður risi of Bárður de Titan. Bárður groeide op tot een van de knapste mannen. Hij leek op zijn mooie moeder, Mjöll, en er wordt gezegd in de Saga van Bárður dat de mooiste witte sneeuw de naam kreeg van de huidskleur van zijn moeder, Mjöll. In het IJslands gebruiken ze dit woord, mjöll, nog steeds voor mooie witte sneeuw die valt bij stil weer.

Kort nadat er een meningsverschil was tussen de Titanen en Koning Dumbur én om ervoor te zorgen dat hij zijn zoon Bárður niet in gevaar bracht, verhuisde hij zijn zoon naar het zuiden naar Noorwegen naar Mt. Dofrafjöll. Daar heerste in de bergen reus Dofri. Dofri werd een goede vriend van de familie en zorgde voor Bárður, die inmiddels 10 jaar oud was.

Dofri had een dochter genaamd Flaumgerður, wiens moeder (een mens) ook gestorven was. Flaumgerður was de grootste vrouw, een gedurfde vrouw maar niet fascinerend mooi. Bárður en Flaumgerður trouwden toen Bárður slechts 13 jaar oud was. De volgende 5 jaar woonden ze in een grot in de bergen met Dofri.

Op een nacht had Bárður de meest buitengewone droom over de komst van de Noorse koning Olav Haraldsson. Na de droom vertrokken Bárður en Flaumgerður van Dofri naar Hálogaland in het noorden van Noorwegen. Flaumgerður was bevallen van hun 3 dochters, Helga, Þórdís en Guðrún. Na een winter in Hálogaland te hebben doorgebracht stierf Flaumgerður, wat Bárður veel verdriet gaf. Bárður had echter wel een vrouw nodig, dus vond hij een ander, Herðrúður, en ze kregen samen nog 6 dochters: Ragnhildur, Flaumgerður, Þóra, Þórhildur, Geirríður en Mjöll.

De Titanen voerden ondertussen nog steeds oorlog tegen hun koning Dumbur onder leiding van Harðverkur, en uiteindelijk doodden ze Dumbur. Mjöll, de moeder van Bárður, hertrouwde en werd de vrouw van de reus Rauðfeldur de Sterke en kreeg een zoon met hem, Þorkell genaamd, die zwart, sterk en machtig was. Mjöll stierf en Þorkell trouwde met Eygerður en ging dicht bij zijn halfbroer Bárður in Hálogaland wonen. Ze woonden in een fjord genaamd Skjálfti of Tremor. Bárður en Þorkell namen wraak op de dood van Dumbur en doodden Harðverkur en 30 andere titanen die bij hem waren.

Er was ondertussen een nieuwe koning in Noorwegen, koning Harald, die iedereen beval hem belasting te betalen. Bárður wilde dit niet en verliet Noorwegen om een nederzetting in IJsland op te zetten. Bárður Dumbsson (Snæfellsás) reisde samen met Bárður Heyangursson, die ook de nederzetting op IJsland wilde opzetten. Beide mannen zeilden op ieder een eigen schip met, per stuk, zo’n 30 man aan boord. Dit waren onder andere Herþrúður en alle 9 dochters van Bárður, en Þorkell Rauðfeldsson, de halfbroer van Bárður, was ook bij hen. De zeereis van Bárður Dumbsson en Bárður Heyangursson was een zware en duurde 50 dagen. Toen zagen ze eindelijk de witte Snæfellsnesjökull-gletsjer torenhoog over het schiereiland.

Ze besloten nu om afscheid te nemen en Bárður Heyangursson zeilde naar het westen en noorden en vestigde zich in de Bárðardalur-vallei (aan het einde van die vallei vind je de buitengewoon mooie waterval Aldeyjarfoss). Bárður Heyangursson woonde niet lang in het noorden omdat hij uiteindelijk besloot dat het zuiden een betere plek was om te wonen. Hij verhuisde naar Fljótshverfi in het zuiden en vestigde zich in Gnúpar en kreeg de naam Gnúpa-Bárður. De beruchte vulkaan Bárðarbunga is vernoemd naar Gnúpa-Bárður. Bárðarbunga, het grootste vulkanische systeem van IJsland, ligt onder de ijskap van Europa’s grootste gletsjer, Vatnajökull. Veel mensen verwarren die twee Bárðurs en denken dat de vulkanische Bárðarbunga is vernoemd naar Bárður Snæfellsás.

Bárður Dumbsson, aan de andere kant, kwam aan land in de baai van Djúpalón en de inham van Dritvík aan de zuidkant van het schiereiland Snæfellsnes. Volgens de Saga van Bárður Snæfellsás aanbaden Bárður en zijn mannen hun heidense goden voor geluk toen ze aan land kwamen in Djúpalón. Op de foto’s hieronder zie je de pikzwarte lavarots genaamd Tröllakirkja of de Church of the Trolls. Op de andere foto zie je verschillende pikzwarte lavarotsen, waarvan er een Bárðarskip, of ‘het schip van Bárður’ wordt genoemd, en rechts ervan op het strand ligt Bárðartrúss of de ‘bagage van Bárður’.

Bárður was degene die de naam gaf aan het schiereiland Snæfellsnes toen hij de sneeuw en het ijs zag op de gletsjer Snæfellsjökull, die boven dit deel van het schiereiland zweeft. Weet je nog: het schiereiland Snjófellsnes, maar beide woorden “snær” en “snjór” betekenen sneeuw in het IJslands.

Snæfellsjökull

Sönghellir cave

Bárður ging op verkenning van het gebied met zijn mannen en vond een grote grot. Bárður en zijn mannen besloten in deze grot te blijven terwijl ze de boerderij in Laugarbrekka bouwden waar Bárður zich vestigde. De grot leek alles wat ze zeiden te beantwoorden met een echo of de taal van de dwergen; dus Bárður noemde de grot Sönghellir of de Singing Cave.

Er zijn verschillende grotten in IJsland met de naam Sönghellir, maar de Sönghellir-grot op het schiereiland Snæfellsnes wordt beschouwd als de eerste grot in IJsland met deze naam. Er is een fantastische akoestiek in deze grot en heel leuk om het te bezoeken en een lied te zingen. Nadat Bárður en zijn mannen zich in Laugarbrekka hadden gevestigd, werden alle belangrijke beslissingen die ze samen voor de rest van het leven van Bárður hadden genomen, hier in deze grot, Sönghellir, genomen.

Er zijn prachtige kleuren in de grot, maar een beetje moeilijk om foto’s te maken, omdat de opening naar de grot zo klein is dat er bijna volledige duisternis in de grot is. Neem een zaklamp mee als je van plan bent om de Sönghellir-grot te bezoeken, zowel voor het verkennen van de grot, maar ook voor het laten schijnen van het licht op de muur, waardoor de camera gemakkelijker foto’s kan maken. Verlaat de grot niet zonder te proberen erin te zingen; het is tenslotte de Singing Cave! Locatie van de cave (let op: F-weg!)

Sönghellir

Bárðarlaug – Bárðurs zwembad

Bárður bleef dit gebied verkennen en ontdekte een vijver, d.w.z. een explosieve krater met een meer erin. Hij trok al zijn kleren uit en nam een bad in de vijver. Sindsdien wordt het Bárðarlaug pool genoemd. Dicht bij het zwembad vond hij de plaats waar hij een boerderij wilde bouwen en gebruikte deze explosieve krater als zijn zwembad; heel handig.

De explosieve krater dateert uit het einde van het laatste ijstijdperk en het lijkt passend dat de halve trol – half mens een explosieve krater gebruikte om in te baden. Stel je voor dat hij aan het chillen is in het zwembad van Bárðarlaug met dit prachtige uitzicht op de gletsjer Snæfellsjökull.

Er is een informatiebord langs de weg en je kunt er makkelijk parkeren. Het is een korte, gemakkelijke wandeling van 10 minuten van de weg naar deze explosieve krater. Het eens warme water is nu koud, dus zwem er niet in – het zwembad is een beschermd natuurmonument. Locatie van het bad.

Bárðarlaug

Svalþúfa – Þúfubjarg cliff & Svalmöl at Malarrif

Toen Bárður naar IJsland zeilde, waren er veel mensen op zijn schip aanwezig, waaronder Svalur en zijn vrouw Þúfa. Ze worden in de Saga beschreven als moeilijke mensen met slechte karakters. Op de eerste nacht na de aankomst van Bárður’s schip in IJsland verdwenen Svalur en Þúfa van het schip. Ze bleven een tijdje weg, en niemand hoorde iets van ze. Toen het stel vrede wilde maken, moesten de kolonisten er niets van weten, omdat ze tovernarij gebruikten.

Toen op een dag een walvis strandde op het strand van Bárður, sloop Svalur, die zijn gebruikelijke zelf was, midden in de nacht naar het strand en begon de walvis aan te snijden. Terwijl hij bezig was met het snijden kwam Bárður naar het strand. Bárður was woedend op Svalur en ze begonnen met grote kracht te worstelen. Svalur werd woest, wat het moeilijk maakte voor Bárður om hem onder controle te houden, maar uiteindelijk brak Bárður de rug van Svalur en gooide hem in het grind – zo kreeg het grindstrand Svalsmöl in Malarrif zijn naam. De volgende nacht ontdekte Bárður de vrouw Þúfa bij de walvis en doodde haar op dezelfde manier. Dit is hoe Þúfubjarg cliff zijn naam kreeg.

De klif Þúfubjarg ligt op 250 meter bergop Svalþúfa en vanaf daar heb je een prachtig uitzicht op de 2 kliffen van Lóndrangar. Svalþúfa is de naam van de heuvel en Þúfubjarg is de naam van de klif. Dit is waarschijnlijk het oostelijke deel van een oude krater.

Er wordt aangenomen dat de Svalþúfa-heuvel wordt bewoond door de Elfen, en het is verboden om hier het gras te maaien want dat brengt ongeluk. Locatie van de (Londrangar) heuvel.

Rauðfeldsgjá gorge 

Þorkell Rauðfeldsson, de halfbroer van Bárður, had twee zonen met zijn vrouw, Sölvi en Rauðfeldur. Ze zijn opgegroeid in Arnarstapi, maar Bárður’s 9 dochters zijn opgegroeid op de boerderij Laugarbrekka in de buurt. Bárður’s oudste dochter was Helga. Deze groep neven en nichten speelden in de winter samen op het ijs op de rivieren Barnaár of de ‘kinderrivier’. De neven wilden de leiding nemen omdat ze sterker waren, maar de nichten vochten een eerlijk gevecht.

Op een dag speelden de neven Rauðfeldur en Helga aan zee. Het zee-ijs was aangekomen en lag op deze mistige dag dicht bij het land. Rauðfeldur duwde Helga op een ijsberg, die naar het zee-ijs dreef terwijl de wind sterk was. Helga klom op het zee-ijs, dat met haar de open oceaan op dreef en in 7 dagen had het zee-ijs Groenland bereikt – met Helga.

Gelukkig woonde Eiríkur rauði – Erik de Rode – en zijn zoon Leifur heppni – Leif de Lucky – inmiddels in Groenland, ze hadden IJsland een jaar eerder verlaten. Helga bracht de winter door met Eiríkur, die haar vader Bárður kende. Ik ga je niet meer vertellen over wat er met Helga in Groenland is gebeurd, maar ze heeft verschillende avonturen meegemaakt.

De zusters van Helga waren terug naar huis gegaan om hun vader te vertellen wat er met Helga was gebeurd. Bárður was razend, sprong op en stormde naar Arnarstapi, waar zijn halfbroer en neven woonden. Zijn neefjes, die toen slechts 11 en 12 jaar oud waren, speelden buiten maar hun vader was niet thuis. Bárður greep ze en legde ze onder zijn armen en liep naar de bergen. Bárður was zo sterk dat de jongens zich niet konden verdedigen. Bárður gooide zijn neef Rauðfeldur in een grote en diepe kloof en doodde hem. De kloof dankt zijn naam aan deze tragedie en heet Rauðfeldsgjá of Rauðfeldargjá kloof. Later doodde hij ook zijn 2e neefje Sölvi. Barður gooide hem van een klif af, daarom dat er gedacht wordt dat de Sölvahamar cliff bij Arnarstapi zijn naam dankt aan neefje nummer 2.

Rauðfeldsgjá

Bárður werd zowel stil als moeilijk om mee om te gaan na deze tragedie, zijn oudste dochter was op zeeijs verdwenen, hij had zijn 2 jonge neefjes gedood en gevochten met zijn halfbroer, toen die achter de dood van zijn zoons kwam. Hij besloot Laugarbrekka te verlaten en schonk het aan zijn vriend Sigmundur.

Bárður vertrok met al zijn bezittingen en er wordt aangenomen dat hij in de gletsjer Snæfellsjökull is verdwenen, waar hij een grote grot lijkt te hebben gebouwd. Hij was gedeeltelijk opgevoed door de reus Dofri in de bergen van Dofrafjöll en had met hem en de dochter van Dofri in een grot gewoond, dus het lijkt erop dat het leven in een grot na deze beproeving hem meer beviel.

Nadat Bárður verdwenen was, kreeg hij de naam Bárður Snæfellsás omdat hij meer op trollen en titanen leek dan op een mens, en mensen aanbaden hem bijna als hun god en riepen hem in hun uur van nood – en hij hielp velen. Zo werd Bárður bekend als de beschermer van het schiereiland Snæfellsnes.

Over Shanne Bax
Het fijne van ons werk als specialist, is dat je volledig op kunt gaan in alle 'ins' en 'outs' van onze geliefde bestemmingen. Sinds 2013 doe ik dit dan ook vol overgave. Mijn favoriet...? Een cruise rond Spitsbergen is een onvergetelijke ervaring!

Alle blogs van Shanne