Bezoekadres

Koninginnelaan 16A
3762 DE Soest

Openingstijden

Maandag t/m vrijdag: 09.00 - 17.00 uur
Zaterdag: op afspraak (alleen dec t/m mrt)

Bezoek alleen mogelijk op afspraak

Paashaas versus poolhaas

Door: Shanne Bax

Met dank aan onze partner Oceanwide Expeditions kwam ik langs deze heerlijke blog over de poolhaas, met Pasen om de hoek leek het mij geschikt deze met jullie te delen.

Pool versus Paas

Hoewel de no-nonsense uitdrukking van de poolhaas schijn doet bedriegen, is dit pooldier eigenlijk een van de meest charmante wezens op aarde – vooral met Paaszondag om de hoek. Zeg nou zelf, zou jij niet vrolijk zijn als je garderobe automatisch zou veranderen met de omgeving en biologen je paringsseizoen omschrijven als “March madness”? Maar waar de Paashaas opleeft van een feestje, blijft de poolhaas het liefst op de vlakte, rustig en weg van het feestgedruis. Genietend van zijn koolhydraatarme dieet van korstmossen, mossen en de maaginhoud van andere dieren. Maar daarover later meer…

Laten we ons voor nu voorbereiden op Pasen door alle manieren te onderzoeken waarop dit zogenaamde poolkonijn (dat niet echt een konijn is) een superieure paasmascotte is.

Arctic hare – Oceanwide Expeditions

Allereerst: waarom de poolhaas geen konijn is

De wetenschappelijke naam van de poolhaas is Lepus Arcticus. Het dier wordt daarnaast ook vaak poolkonijn genoemd, maar dit is dus incorrect. Hij behoort tot de familie van Haasachtigen, sterker nog, de poolhaas is de grootste soort binnen deze orde. Haasachtigen zijn een orde van de zoogdieren, welke twee families omvat, de hazen en konijnen.

Een haas verschilt van een konijn doordat hij langer is en kortere oren heeft, waardoor warmteverlies wordt verminderd en het een van de vele redenen is waarom de arctische variëteit kan overleven in het koude poolklimaat. Maar zoals je straks zult lezen, de poolhaas doet iets meer dan alleen overleven.

Prachtige uiterlijke kenmerken

De poolhaas wordt ca. 40 tot 70 centimeter lang en is 2,5 tot zo’n 5,5 kilo zwaar. Naast deze epische proporties is de poolhaas ook prachtig bedekt: zijn dikke, glanzende vacht heeft romige tinten wit of bruin, afhankelijk van het seizoen en waar de haas leeft. Noordelijke hazen zijn meestal wit, zuidelijke hazen zijn meestal bruin.

Arctic hare – Oceanwide Expeditions
Arctic hare – Oceanwide Expeditions

Vijanden

Ondanks het feit dat de poolhaas geliefd is in het hele universum en bijna onmogelijk te doden zou zijn, heeft deze supersoort nog steeds zijn aartsvijanden. Dit zijn grijze wolven, poolvossen, rode vossen, bergleeuwen, Canadese lynxen, hermelijnen, ruwpoothaviken, slechtvalken, giervalken, sneeuwuilen en natuurlijk de mens.

De poolhaas heeft hier echter een slim ‘snufje’ voor. Dankzij de locatie van zijn ogen is hij zich, op unieke wijze, bewust van de èlke benadering door roofdieren. Dit kleine beestje heeft een zicht van 360 graden om zijn eigen as, zonder zelfs maar zijn hoofd te draaien.

Met andere woorden, tenzij je zo slim bent als een vos, behendig als een lynx, snel als een valk, of vervuilend als een mens… Proberen een poolhaas te snel af te zijn komt erop neer dat je jezelf nóg langzamer, onhandiger en simpelweg slecht gaat voelen.

Waar en hoe leeft de poolhaas?

Inmiddels zou het duidelijk moeten zijn dat de poolhaas zijn eigen regels maakt, tot en met waar hij ‘zijn hoed ophangt’. Tot dusver waren dit Groenland en Noord-Canada en Arctische toendra-gebieden waar grotere pooldieren een leider nodig hebben. De poolhaas die in het noorden verblijft, blijft het hele jaar door wit, terwijl de meer zuidelijke haas zijn witte vacht vervangt door bruin, voor beter camouflage in de zomermaanden.

En dit is niet de enige aanpassing van de poolhaas: om de intense schittering van zonlicht op sneeuw af te weren, heeft deze haas zwarte wimpers om zijn ogen te beschermen én ze die onweerstaanbare twinkeling te geven.

Of de haas nou in het noordelijke of zuidelijke arctische gebied leeft, het heeft een gemeenschappelijke gewoonte om gaten in de sneeuw of vaste grond te graven om warm te blijven en te slapen. Het doet dit ook om voedsel te vinden.

Arctic hare – Oceanwide Expeditions

Wat eet de poolhaas?

Over het algemeen gesproken: de poolhaas eet zijn eigen portie, én daarna die van jou. Wat specifieker gesproken is het bekend dat het zich een weg baant door zowel harde wintersneeuw als bevroren aarde op zoek naar korstmossen, houtige planten en andere mossen. In het warmere seizoen geeft de poolhaas de voorkeur aan bessen, boomschors, wortels, knoppen en bladeren om zo ‘in-shape’ te blijven.

En hoewel de poolhaas een folivoor (bladeter) is, is hij niet kieskeurig. In tijden van schaarste zal hij zich tegoed (moeten) doen aan vis en zelfs op de maaginhoud van dode dieren, waardoor het in feite de meest prachtige zombie is die je ooit hebt gezien. The Walking Dead, eat your heart out!

Alleen sociaal als het moet

Als poolhaas laat je je door niemand de les lezen, daarom leeft de haas voornamelijk alleen. Maar in moeilijke tijden is het af en toe nodig om het gezelschap van andere poolhazen op te zoeken. En dit is niet voor een theekransje, maar meestal zorgt een gierende winterstorm ervoor dat ze dicht tegen elkaar aan kruipen om warm te blijven.

Arctic hares – Oceanwide Expeditions

Zorgen voor nageslacht

We weten dat er een bepaald gezegde gekoppeld is aan het konijn. Nou, de haas kan er ook wat van…

De meeste andere dieren komen juist samen gedurende het paarseizoen, poolhazen doen echter juist het omgekeerde – ze verspreiden zich juist tijdens het paarseizoen en vormen dan tijdelijk paartjes. Mannetjes bezoeken soms meer dan één vrouwtje tijdens het paarseizoen. Het paarseizoen van poolhazen wordt vanwege de chaotische paaractiviteit soms wel aangeduid als ‘Maartse Gekte’ (of in het hoge noorden ‘Middernachtsgekte’, vanwege de middernachtszon). Mannetjes houden zich dan op in de buurt van vrouwtjes, die er soms voor kiezen om met enkele van hen te strijden vooraleer ze ervoor kiezen met een mannetje te paren. Vrouwtjes zullen in de lente of vroege zomer tot 8 haasjes ter wereld brengen. De jongen groeien snel en tegen september zijn de jonge hazen volwassen, vanaf het volgende paarseizoen zijn ze zelfs al geslachtsrijp.

Arctic hares – Oceanwide Expeditions

Hoewel je hierdoor denkt dat er een enórm aantal poolhazen zijn heb je het toch mis. Hoewel de aantallen niet officieel bekend zijn. De haas heeft echter geen lang leven, in het wild worden ze zo’n 3 tot 5 jaar oud.

De poolhaas, verreweg het meest ruige niet-konijn

Dus, wie mag van jou de paaseieren komen bezorgen dit weekend?

Je zou bij de traditionele paashaas kunnen blijven, een niet-identificeerbare soort van vage oorsprong die het gemakkelijkst wordt gekenmerkt door zijn roze geverfde onderbuik, Willy Wonka-kledingkast, en een bijzondere, bijna enge glimlach.

Of je kiest voor de poolhaas, die 60 km per uur ononderbroken over sneeuw kan rennen, volledig om zichzelf heen kan kijken zonder zijn hoofd te bewegen (of bezeten te zijn), en zo superieur is dat hij waarschijnlijk je boiler kan repareren als je hem vijf minuten en een schroevendraaier geeft.

Arctic hare – Oceanwide Expeditions

Om deze redenen en de vele andere die hier worden genoemd, wijdt Oceanwide deze Pasen aan de eervolle poolhaas. Maak plannen voor één van hun avontuurlijke Groenland cruises en je kunt deze immens stijlvolle, verfijnde, allround betoverende dieren in het echt bewonderen.

Over Shanne Bax
Het fijne van ons werk als specialist, is dat je volledig op kunt gaan in alle 'ins' en 'outs' van onze geliefde bestemmingen. Sinds 2013 doe ik dit dan ook vol overgave. Mijn favoriet...? Een cruise rond Spitsbergen is een onvergetelijke ervaring!

Alle blogs van Shanne