Bezoekadres

Koninginnelaan 16A
3762 DE Soest

Openingstijden

Maandag t/m vrijdag: 09.00 - 17.00 uur
Zaterdag: op afspraak (alleen dec t/m mrt)

Bezoek alleen mogelijk op afspraak

Landschap van vuur en ijs

Door: Shanne Bax

Tijdens jouw vakantie op IJsland wil je de mooiste IJslandse landschappen zien. Maak je borst maar nat want omdat het eiland zoveel diversiteit in landschappen heeft ben je niet in een weekendje klaar. Maar waar zijn die landschappen te vinden? Hoe kun je die het beste bereiken? En hoe zijn die bijzondere landschappen gevormd? Lees verder voor een antwoord op al deze vragen en meer…

Diverse landschappen van IJsland

Voor degenen die denken dat de diversiteit ‘wel meevalt’ neem ik je graag mee langs zwarte zandstranden, hemelblauwe ijsgrotten, dramatische fjorden, vulkanische kraters en eindeloze lavavelden. En dit alles is op 1 eiland te vinden! Het is daarom niet zomaar dat bezoekers van deze magische plek overdonderd worden door de rauwe schoonheid en het feit dat meerdere landschappen te bewonderen zijn binnen slechts enkele uren. Zelfs voor diegenen die alleen in de stad verblijven is het ontdekken van de mooiste IJslandse landschappen een peulenschil.

In deze blog lees je meer over het land van vuur en ijs, ofwel: vulkanen en gletsjers.

IJsland en zijn prachtige natuur is één van de weinige plekken op de wereld, die je niet zomaar op een andere plek ook vindt. Gevormd gedurende vele millennia van vulkanische activiteit, extreem weer en de machtige gletsjers op het eiland. Het IJslandse landschap is divers en áltijd spectaculair!

Onaangetaste natuur

Wat de ruige IJslandse natuur en zijn landschappen zo ongewoon en speciaal maken, is het feit dat het zo onaangetast is door menselijke invloeden. Met een inwonersaantal van net boven de 300.000 man, waarvan een ‘whopping’ twee-derde deel in Reykjavik woont, lijkt het soms alsof de tijd stil heeft gestaan. Er zijn landschappen te vinden, zo uitgestrekt en eenzaam, dat het lijkt alsof ze zo oud als tijd zijn.

Uitzicht over de gletsjer Vatnajökull.
Uitzicht over de gletsjer Vatnajökull.

Ondanks dat er vrijwel op elke hoek van IJsland een buitennatuurlijk mooi landschap te vinden is, moet je wel goed weten wat je doet, als je op ontdekkingstocht gaat. Het heeft geen zin om de fjorden van het land te verkennen door bijvoorbeeld langs de zandige zuidkust te reizen of op zoek te gaan naar vulkanische warmwaterbronnen in de Westfjorden. Daarnaast moet je weten dat sommige landschappen simpelweg níet te bezoeken zijn zonder gids of specifiek vervoer.

Daarnaast achten wij het de plicht van iedere reiziger zich vooraf te informeren over hóe om te gaan met de IJslandse natuur. Het is onze taak de natuur te beschermen voor de volgende generaties (en om boetes te voorkomen)…

Lees daarvoor eens deze top 6 blog van Guide to Iceland.

Element: VUUR

Je hebt de term vast voorbij zien komen; Land of Ice and Fire. En dat is ook echt zo. IJsland is gesmeed door deze twee oerkrachten. Vuur was er eerst, en het vuur zorgde ervoor dat het land de koude Noord Atlantische oceaan in bubbelde en stoomde, zo ongeveer 16 miljoen jaar geleden.

Ligging boven de Mid Atlantische kloof

Geologisch gezien is IJsland maar een ‘jonkie’ en omdat de vulkanische activiteit er nog is, is het land zich nog altijd aan het vormen. De reden dat IJsland vulkanisch is, heeft te maken met zijn ligging ten opzichte van de tektonische platen. Het land ligt namelijk direct boven de Mid Atlantische kloof, waar het Noord Amerikaanse en het Euraziatische continent van elkaar gescheiden worden. Terwijl deze kloof uit elkaar trekt, zwelt magma naar de oppervlakte en wordt het de lava die de basis vormt van de landschappen van IJsland.

De kloof bij Thingvellir National Park.
De kloof bij Thingvellir National Park.

Westfjorden waren er als eerste

De Westfjorden zijn als eerste gevormd. Dit verklaart ook waarom de bergen hier een afgeplat zijn en steile wanden hebben. Deze bergen hebben het langst de extreme weersomstandigheden en alle elementen te verduren. gehad. Het verklaart ook het gebrek aan geothermische activiteit in deze regio; het is weggeduwd uit het actieve gebied van de kloof.

Westfjorden: de wandeling naar Drangjökull.
Westfjorden: de wandeling naar Drangjökull.

De rest van het eiland is dus nieuwe dan de Westfjorden en daarom zijn hier volop hete bronnen, stomende poelen en kleurrijke kraters te vinden. Uiteraard is de piek hiervan te vinden rondom de kloof waar de platen uit elkaar groeien, namelijk Thingvellir Nationaal Park.

Je kunt aan het IJslandse landschap heel goed zien dat het vulkanische een grote stempel heeft gedrukt op zijn uiterlijk. Je vind op dit eiland kegelvormige vulkanen, dramatische bergruggen en eindeloze velden vol lavarotsen zwarte zandstranden. Er is niet vaak een uitbarsting, één van de bekendste van de laatste jaren is toch wel de Eyjafjallajökull in 2010 en de Holuhraun (ook bekend als de Bardarbunga) in 2014. Toch is het vulkanische nooit ver weg op IJsland.

De uitbarsting van de Bardarbunga in 2014.
De uitbarsting van de Bardarbunga in 2014.

Element: IJS

Naast vuur is ijs het 2e element wat grotendeels verantwoordelijk is voor het uiterlijk en landschap van IJsland. Door zijn ligging aan de rand van de Arctic Circle is het land, gedurende miljoenen jaren gevormd door talloze gletsjers.

De vaste ijsmassa’s hebben fjorden en valleien uitgeslepen in het landschap tijdens hun weg van het vasteland naar de kust via de bergen. Hierdoor is ook een gletsjerrivier tekenend voor het landschap.

Wat interessant is, is dat de hoeveelheid land bedekt door gletsjers nog altijd verandert. Tijdens de laatste ijstijd was er zoveel ijs dat het ijs het vasteland van Europa bereikte. En waren er eveneens tijden dat er nagenoeg geen permanent ijs te vinden was. Momenteel is ca. 10% van IJsland bedekt met permanent ijs dankzij gletsjers.

De gletsjers vormen een haast buitenaards landschap. Ze zijn kleurrijk, van hemelblauw tot diepgrijs en vrijwel alles er tussenin. Het grijze ijs heeft deze kleur dankzij de uitbarstingen van vulkanen door de jaren heen.

Een blauwe gletsjer.
Een blauwe gletsjer.
Een zwarte gletsjer.
Een zwarte gletsjer

IJsgrotten en gletsjermeren

Gletsjers zijn ook verantwoordelijk voor twee van IJslands meest bekende en populaire fenomenen: de ijsgrotten en de gletsjermeren. De ijsgroten zijn een verhaal apart, alleen toegankelijk in de winter vanwege smeltgevaar in de zomer en zó bijzonder dat eigenlijk niet uit te leggen is wat je ervaart…

De gletsjermeren zijn te vinden aan de voet van de gletsjers, waar hun smeltwater zich verzameld in een meer gevuld met afbrokkelende ijsbergen. De meest bekende is natuurlijk Jökulsarlón in zuidoost IJsland.

Het prachtige ijsbergenmeer Jökulsarlón.
IJsbergenmeer Jökulsarlón.

Landschap door vuur én ijs

Veel landschappen zijn niet enkel door vuur of door ijs gevormd, maar juist de twee elementen sámen. De desastreuze en onvoorspelbare overstromingen, veroorzaakt door een subglaciale uitbarsting (dat heet jökulhlaup trouwens) zorgen voor een spectaculair en misschien wat duister landschap van zwart zand.

De geisers die te vinden zijn in de Haukadalur vallei zijn gevormd door het smeltwater van de Langjökull gletsjer. Het water legt een ondergrondse reis af om zo bij deze geothermische hotspot uit te komen.

De gletsjer Langjökull.
De gletsjer Langjökull.

Bossen op IJsland

Wist je dat zelfs de weinige hoeveelheid bos op IJsland, te maken heeft met de combinatie van de krachten van vuur en ijs? Voordat IJsland bewoond was, was het eiland grotendeels bedekt met berkenbomen. De eerste IJslandse kolonisten gebruikten dit om hun huizen mee te bouwen en hun vuurtjes brandend mee te houden.

Een paar eeuwen later had IJsland te maken met een intense vulkanische periode. De as daarvan heeft het eiland gekoeld (klinkt gek, maar het is zo), hierdoor zijn gletsjer gevormd waardoor de temperatuur nog lager werd. Hierdoor konden de uitgeputte bossen niet terug groeien en werd IJsland het relatief kale land dat het nu is.

Het binnenlandgebied Thórsmörk.
Het binnenlandgebied Thórsmörk.

Dat veel gebieden in IJsland herbebost worden, komt ook door de gletsjers. De dreiging van klimaatverandering betekent dat de ijskappen van het land mogelijk nog maar een paar decennia bestaan. Wetenschappers hebben echter ontdekt dat door bomen om hen heen te planten, de verwarmende lucht kan worden opgenomen.

Hoewel velen zich zorgen maken dat dit te weinig en te laat is, is er nog steeds hoop dat wereldwijde herbebossingsinspanningen kunnen betekenen dat de gletsjers van IJsland zich slechts tijdelijk terugtrekken in plaats van voor altijd te verdwijnen.

Over Shanne Bax
Het fijne van ons werk als specialist, is dat je volledig op kunt gaan in alle 'ins' en 'outs' van onze geliefde bestemmingen. Sinds 2013 doe ik dit dan ook vol overgave. Mijn favoriet...? Een cruise rond Spitsbergen is een onvergetelijke ervaring!

Alle blogs van Shanne