Bezoekadres

Koninginnelaan 16A
3762 DE Soest

Openingstijden

Maandag t/m vrijdag: 09.00 - 17.00 uur
Zaterdag: op afspraak (alleen dec t/m mrt)

Bezoek alleen mogelijk op afspraak

Fagradalsfjall vulkaanuitbarsting

Door: Linde Heddes

Heb jij de schitterende beelden al gezien?

Een vulkaanuitbarsting zat er al een tijdje aan te komen op het Reykjanes schiereiland in IJsland. Er waren al wekenlang talloze kleine aardbevingen en ondergronds werd er bewegende lava geconstateerd. Alles wees er op dat een vulkaanuitbarsting waarschijnlijk binnen korte tijd zou beginnen. Uiteindelijk was het vrijdagavond 19 maart rond 21:00 uur lokale tijd dan eindelijk zo ver: De uitbarsting van de Fagradalsfjall vulkaan is een feit!

19.03.2021, 21:00 uur:
Een rode gloed aan de donkere hemel is zichtbaar tot in Reykjavík. De gloed komt uit het gebied tussen de luchthaven Keflavík en de hoofdstad Reykjavík in, en daarom beseffen de meeste inwoners van Reykjavik wel wat de reden is van deze bijzondere gloed! De uitbarsting is begonnen en hoe! Een schitterende lavastroom vult sierlijk en gestaag de beschutte vallei Geldingadalur!

Een vulkaanuitbarsting is een bijzonder fenomeen wat je niet dagelijks meemaakt, ook (of zelfs?) niet op een bestemming als IJsland. Een vulkaanuitbarsting trekt daarom ook altijd veel bekijks en aandacht. Er worden vaak speciale sightseeing vluchten naar de vulkaan en het lavaveld gemaakt. Door deze vluchten kom je makkelijk en veilig bij de vulkaanuitbarsting en heb je een fantastisch uitzicht!

Eén van onze goede IJsland-vriendinnen was er het eerste weekend bij, en heeft al foto’s kunnen maken! Met dank aan Karolina Tomaszewicz delen we deze beelden met jullie:

De spetterkegel van de Fagradalsfjall vulkaanuitbarsting bij daglicht | IJsland Tours

Geldingadalur

De locatie van deze huidige vulkaanuitbarsting, in de vallei Geldingadalur, is redelijk geïsoleerd. Hierdoor levert deze kleine uitbarsting geen gevaar op voor de omgeving. De dichtstbijzijnde weg, op 2,5 km, is afgesloten en voorlopig ook niet in de gevarenzone. Maar ondanks de geïsoleerde ligging is de vallei wel goed te bezoeken!

Het gaat bij deze uitbarsting om een effusieve uitbarsting van een spleetvulkaan, waarbij lava gestaag maar rustig naar buiten stroomt, uit een spleetzone die wordt geschat op 1 km. Er is dus geen sprake van een typische vulkanische berg. Sinds de uitbarsting is beginnen zijn er op meerdere plaatsen nieuwe locaties ontstaan vanuit waar lava naar buiten stroomt. De eerste is ook al weer gestopt, maar op de andere locaties is er nog alle indicatie dat deze vulkaan nog wel even doorgaat. Recent is de vulkaan af en toe korte tijd gestopt, vaak gevolgd door een grotere fontein. Maar voorlopig is de verwachting dat hij nog wel even doorgaat.

In de afgelopen maand hebben daarom al vele lokale bezoekers de wandeling gemaakt (ca. 4 uur heen en terug) om zelf van dichtbij dit bijzondere fenomeen waar te nemen. De file naar de parkeerplaats in de eerste week was ook de langste ooit in IJsland. Door deze populariteit wordt er zelfs een dagelijkse bustocht vanuit Reykjavik aangeboden of kun je een begeleide wandelexcursie maken.

En omdat het voor lang niet iedereen is weggelegd om ter plaatse te komen kijken, heeft de lokale nieuwszender RUV een webcam op een nabijgelegen top geplaatst en met het ontstaan van nieuwe uitbastingslocaties zijn er ook nieuwe webcams geplaats zodat je via het internet ook kunt meekijken. Al zijn zij lang niet meer de enige, want ook de andere webcams beschikbaar. Hoe fantastisch!

De naam van de uitbarsting

De vulkaanuitbarsting vind plaats in de Geldingadalur vallei, in het grotere gebied Fagradalsfjall. Momenteel wordt er met beide namen naar de uitbarsting verwezen. Vanuit het naastgelegen dorp Grindavik is er begin april een wedstrijd geweest om namen voor het nieuwe lavaveld in te sturen. Vele namen, waaronder Corona Lava Field, Dalahraun en Ísólfshraun zijn geopped. Momenteel zijn er nog twee namen in de running: Fagrahraun of Fagradalshraun.

Fagrahraun wordt vertaald als mooie lava, of mooi lavaveld. Fagradalshraun verwijst naar Fagradalsfjall wat mooie vallei berg betekend. Welke naam het uiteindelijk wordt is afhankelijk van de reactie die de gemeente krijg nu ze officiële goedkeuring van de namen hebben aangevraagd.

Vulkanisme op het Reykjanes schiereiland

Op het Reykjanes schiereiland liggen verschillende vulkanische systemen, de laatste uitbarsting vond plaats in het jaar 1240, iets verder naar het westen. Het is zo’n 900 jaar geleden dat het ‘Krýsuvik vulkanische systeem’ voor het laatst uitbarstte, dat is hetzelfde systeem als waar deze huidige uitbarsting in plaatsvindt. Er is een viertal vulkanische systemen die zuidwest/noordoost over het schiereiland lopen en in verschillende historische periodes actief zijn geweest.

Onverwacht is de uitbarsting niet. IJsland kent sowieso regelmatig vulkanische uitbarstingen door zijn locatie tussen de Eurazische en Noord Amerikaanse tektonische plaat. In de afgelopen maanden zijn er duizenden kleine aardbevingen in de omgeving waargenomen en was de kans op een uitbarsting groot. Maar wanneer een uitbarsting precies zal komen blijft niet te voorspellen.

Vulkaanuitbarstingen kunnen kort zijn, of maanden duren. De uitbarsting van de Bárdarbunga vulkaan van augustus 2014 t/m februari 2015 in het binnenland van IJsland was door de geïsoleerde ligging in de binnenlanden lastiger te bereiken. Maar door de lange duur hebben vele geïnteresseerden schitterende vluchten naar het gebied kunnen maken.

Voor de huidige uitbarsting is op 18 december, 3 maanden nadat de laatste (zichtbare) lava uit de krater is gestroomd officeel als geindigd geregistreed. Wel wordt de omgeving nog in de gaten gehouden van een nieuwe uitbarstion in de omgeving is niet uitgesloten. n

Ook als de uitbarsting gestopt is kan het nog zeker mooi zijn om een bezoek te brengen aan de locatie. Het afkoelen van lava gaat langzaam, waardoor het lavaveld nog tijden zal blijven dampen. Geniet je mee?

Een helicopter vliegt boven de Fagradalsfjall vulkaanuitbarsting op het Reykjanest schiereiland.
Screenshot van de live webcam

Wist je dat?

IJsland is een van de meest vulkanisch actieve plaatsen ter wereld: IJsland heeft ongeveer 150-200 actieve of slapende vulkanen. Het precieze aantal is lastig vast te stellen omdat meerdere vulkanen tot een systeem kunnen worden gerekend.

Sinds het jaar 1500 wordt meer dan 1/3 van ’s werelds nieuwe lava in IJsland gevonden: De grootste uitbarsting van de afgelopen 250 jaar was de Bardarbunga die in 6 maanden tijd meer dan 85km2 aan lava heeft geproduceerd.

99% van IJslands oppervlakte bestaat uit vulkanisch gesteente: IJsland is zo jong dat de oudste gesteentes ‘pas’ 20 miljoen jaar oud zijn.

In IJsland komen alle typen vulkanen voor: Naast de huidige uitbarsting van een spleetvulkaan is de Eyjafjallajökull (inderdaad, dat is ‘die ene’ van de aswolk uit 2010) een mooi voorbeeld van een schildvulkaan. De Hekla is een stratovulkaan, en Krafla is een mooi voorbeeld van een caldera vulkaan.

Fagradalsfjall, weer zo’n onuitspreekbare naam: Menig verslaggever is bij eerdere vulkaanuitbarstingen in IJsland gestruikeld over de moeilijk uitspreekbare namen. Dit keer valt het mee: Fagradalsfjall spreek je ongeveer uit als faa-graa-dals-fjattel. Het betekent letterlijk: Berg in de mooie vallei: fagur (mooi, uniek), dalur (vallei), fjall (berg).

Rood oplichtende lavastromen van de Fagradalsfjall vulkaanuitbarsting in IJsland
Fagradalsfjall vulkaanuitbarsting in IJsland vanuit de lucht | IJsland Tours

Over Linde Heddes
In 2017 ben ik bij IJsland Tours begonnen, net terug en verliefd op het ruige landschap van IJsland en het gemoedelijk groene Færøer. Ik vind het geweldig om dit enthousiasme te gebruiken om ook anderen te laten genieten van deze prachtige bestemmingen.

Alle blogs van Linde