030 - 230 80 10
Zoeken
Door de ligging dichtbij de poolcirkel is er in de zomer meer daglicht dan in Nederland, maar in de winter is het ook langer donker. Hoeveel daglichturen zijn er in de periode waarin jij naar IJsland wilt gaan? Of, hoe lang is het donker in de winter?
Om die vraag te kunnen beantwoorden kunnen wij iemand in IJsland vragen om iedere dag bij te houden hoe lang het licht en donker is. Maar dat is subjectief en afhankelijk van de locatie en het weer. In het huidige internet- en informatietijdperk is het ook goed mogelijk om dit vooraf op te zoeken, aan de hand van berekeningen hoe laat de zon op komt en onder gaat. Maar de tijd tussen zonsopkomst en zonsondergang is niet gelijk aan het aantal uren waarin je buiten zonder licht prima uit de voeten kunt. Dus hoe interpreteer je dit?
Tijdzone IJsland
IJsland houd Greenwich Mean Time aan en heeft geen zomertijd. In deze tijdzone staat de zon in Reykjavik gemiddeld gezien om 13:30 uur pas op zijn hoogste punt en pas om 01:30 uur op zijn laagste punt.
Als je onderstaande kaart met tijdzones bekijkt zie je dat IJsland niet echt netjes binnen de tijdzone grenzen ligt, maar daar hebben meer landen last van. Dus daar oordelen we niet over.
De tijdzone heeft ook geen invloed op hoe lang het licht is, maar wel wanneer het licht is. Doordat de zon relatief laat op zijn hoogste punt staat, wordt het in de wintermaanden later licht, maar ook later donker. Zou de zon om 12 uur op zijn hoogste punt staan, dan zou bij 5 uur daglicht het om half 10 licht worden en om half 3 gaat het weer schemeren. Nu de zon pas om half 2 op zijn hoogste punt staat schuift alles 1,5 uur op waardoor het pas om 11 uur licht wordt maar de zon ook pas om 4 uur onder gaat. Ook in de zomermaanden merk je dit en dan zijn avonden die lang licht zijn ook fijn, want ja om 3 uur ’s nachts is toch bijna niemand wakker om te genieten van dat daglicht.
Schemering
Als je de zonsopgang en zonsondergang opzoekt dan ben je er nog niet. Want tussen zonsondergang en de nacht zit nog een schemerperiode. En hoe verder je richting de polen komt en hoe dichterbij midzomer of midwinter, hoe langer deze periode duurt. De schemering wordt officieel verdeeld in 3 delen: civiele of burgerlijke schemering, nautische schemering en astronomische schemering.
Tijdens de burgerlijke schemering is de zon onder de horizon verdwenen, maar is het eigenlijk nog best wel licht. De zon staat minder dan 6° onder horizon en je hebt buiten nog geen verlichting nodig om te lezen (mits het natuurlijk niet dik bewolkt is). Het is dus nog licht genoeg om nog te genieten van het mooie landschap.
Tijdens de nautische schemering worden de eerste sterren zichtbaar, eerst alleen de felle sterren maar later steeds meer. De zon staat dan tussen de 6° en 12° onder de horizon. Wil je buiten nog goed zien dan heb je ondertussen wel verlichting nodig, maar je kan het landschap om je heen nog wel onderscheiden, zodat je het laatste stukje rijden naar je hotel, nog wat makkelijker is dan wanneer het helemaal donker is.
De astronomische schemering is al flink donker, de hemel is echter nog donkerblauw in plaats van zwart, waardoor je de horizon nog wel kunt zien. De zon staat tussen de 12° en 18° onder de horizon. Dit zou ik zelf echter gewoon al als donker of nacht omschrijven. Ook in Nederland komen we in juni niet verder dan de astronomische schemering en dan spreek je toch echt ook over nacht.
In het onderstaande grafiekje zijn de overgangen tussen de verschillende schemeringen gemarkeerd met stippellijnen.
Daglengte in de zomer
Op 21 juni is het midzomer. Omdat IJsland ten zuiden van de poolcirkel ligt gaat de zon deze dag wel onder, hij is niet meer zichtbaar boven de horizon. Echter zakt de zon niet ver genoeg onder de horizon, voordat hij enkele uren later er weer bovenuit komt bij zonsopgang. In de tussentijd wordt het niet donkerder dan schemerig – en dan alleen de burgerlijke schemering.
Zonsondergang is op midzomer net na middernacht, en zonsopgang al voor 3 uur ’s nachts. Dat is 21 uren daglicht én die mooie zonsondergang kleuren! Maar we hebben geen donkere nacht.
Ook een maand voor en een maand na midzomer is het ‘s nachts niet echt donker. De zon gaat wel onder om ongeveer 23:00 uur en komt om 04:00 uur weer op, dus een uur eerder en later dan met midzomer. Maar het blijft schemerig s’ nachts en we komen nog steeds niet verder dan de burgerlijke schemering. Dus twee maanden met meer dan 19 lichturen (of 24 als je de burgerlijke schemering zou willen meetellen).
Voor 20 mei en na 23 juni wordt ‘s nachts weer de nautische schemering bereikt. Alleen de helderste sterren zijn nu weer af en toe te zien maar nu worden de nachten toch wat langer en donkerder. Na nog eens twee weken zijn er weer meer sterren voor een korte periode zichtbaar.
Voor eind april of na half augustus wordt het dan eindelijk weer donker genoeg om mogelijk het noorderlicht te spotten, mits het intens is.
Zonsondergang is eind augustus nog steeds pas om 9 uur ’s avonds en met één uur bruikbare schemering erbij is het zeker niet vroeg donker.
Daglengte in de herfst
In september speken we vaak over de nazomer, maar je ziet ook de bladeren al geel kleuren. In september worden de dagen korter en de nachten donkerder. Op 22 september, de equinox, gaat de zon om 7 uur ’s ochtends op en pas om half 8 ‘s avonds weer onder. Tel daar nog 3 kwartier burgerlijke schemering bij op, zowel ’s ochtends als ’s avonds, en je hebt nog steeds een mooie lange dag met ruim 12 uur lichturen om van alles te doen. Dit is ook vergelijkbaar met de daglengte in Nederland in deze periode.
Een equinox is een tijdstip in het jaar waarop de zon loodrecht boven de evenaar staat, of anders bekeken, de tijd dat de zon langs een van de snijpunten van de ecliptica en hemelequator gaat.
Na de equinox worden de dagen in IJsland echter korter dan de dagen in Nederland. Half oktober, meestal rond de herfstvakantie, gaat de zon om half 9 ’s ochtend op en om 6 uur weer onder, en het is helemaal geen probleem om pas wat later in de accommodatie aan te komen want om 7 uur is de nautische schemering pas net begonnen.
Daglengte in de winter
Winterdagen in IJsland zijn korter dan in Nederland, maar IJsland ligt niet boven de poolcirkel dus het is niet dagenlang alleen maar donker. Uiteraard hebben bergen hier nog wat invloed op, want in Isafjördur komt de zon rond midwinter niet boven de bergtoppen uit, maar licht wordt het wel.
Als je begin november op tijd, om ongeveer half 9 uit de accommodatie vertrekt is het al schemerig, en kwart over negen á half 10 is de zon op. Om 17:00 uur gaat deze weer onder waarna je in de schemering nog naar de accommodatie kan rijden zodat er nog een mooie dag overblijft van 7,5 daglicht en ruim 9 bruikbare uren.
Hoe verder we richting 21 december, midwinter komen, hoe korter de dagen worden. Op midwinter begint de burgerlijke schemering pas om 10 uur ’s ochtends en komt de zon pas tegen half 12 op. Omdat hij ook om half 4 weer ondergaat is er in totaal maar zo’n 4 uur daglicht deze dag, met uiteraard nog een ruime schemering. Hierdoor heb je beperkt de tijd om bij daglicht te genieten van wat IJsland te bieden heeft, maar zijn er wel lange donkere periodes waarin je misschien het noorderlicht kunt zien.
Omdat de daglengte de maand vóór en na midwinter zeer langzaam veranderd, is het eind november en eind januari slechts een uur langer licht dan eind december.
In februari begint de dag weer wat sneller langer te worden. Heb je begin februari nog een zonsopgang om 10 uur ‘s ochtends, half februari kun je weer op tijd, om ongeveer half 9 uit de accommodatie vertrekken tijdens de schemering, en kwart over negen á half 10 is de zon op. Om 17:00 uur gaat deze weer onder waarna je in de schemering nog naar de accommodatie kan rijden zodat er nog een mooie dag met 8,5 uur daglicht en nog zo’n 2 uur bruikbare schemering overblijft.
Daglengte in het voorjaar
De equinox op 20 maart is misschien officieel de start van het voorjaar, maar het weer in IJsland is nog vaak wel winters. De daglengte trekt zich niet veel aan van het weer (het is eerder andersom), dus worden de dagen al wel weer steeds langer. Tijdens de equinox gaat de zon om half 8 op en om kwart voor 8 weer onder, ruim 12 lichturen. Daarmee is de daglengte in IJsland weer vergelijkbaar met de daglengte in Nederland in deze periode.
Een equinox is een tijdstip in het jaar waarop de zon loodrecht boven de evenaar staat, of anders bekeken, de tijd dat de zon langs een van de snijpunten van de ecliptica en hemelequator gaat.
Doordat de dagen langer worden moet je ook weer steeds later opblijven voor die mooie donkere hemels, die nodig zijn voor het spotten van het noorderlicht. Hoe verder we in april komen, hoe korter en lichter de nacht weer is. Vanaf 10 april spreken we tijdens de donkerste uren allen nog maar van astronomische schemering en 14,5 uur daglicht.
Na 26 april wordt het niet donkerder dan de nautische schemering met 16,5 daglichturen. Met zonsopgang is om 5 uur ’s ochtends en zonsondergang pas na half 10 ’s avonds heb je meer dan genoeg tijd om je hele dag vol te plannen.
Deel deze blog
Gerelateerde reizen
Op zoek naar het Noorderlicht
6 dagen - Autoreis met 4-WD terreinwagen, inclusief 4 diners in je hotel in Zuid-IJsland. Perfecte locatie voor afwisselende dagtochtjes en om het noorderlicht te spotten. Lees verder ›
IJsland Korte Fly-Drive
6 dagen - Bij deze korte IJsland Fly Drive bezoek je de hoogtepunten van Zuid-IJsland. Ook een bezoek aan de gezellige stad Reykjavík staat op het programma. Lees verder ›
IJsland in een Notendop
8 dagen - Deze autoreis laat je uitgebreid kennismaken met West- en Zuid-IJsland. Je verblijft in iedere plaats 2 nachten en eindigt met een overnachting in Reykjavik of Keflavik. Lees verder ›
